PENYAKIT KEGAGALAN BUAH PINGGANG KRONIK

.

Dalam penyakit buah pinggang kronik (CKD), fungsi buah pinggang secara beransur-ansur menurun dari bulan ke tahun. Pada peringkat awal CKD, kebanyakan pesakit tiada gejala kerana badan mereka sudah biasa dengan gangguan metabolik yang berkembang dari masa ke masa. Apabila fungsi buah pinggang terjejas dengan teruk terjejas, gejala akibat pengumpulan toksin dan cecair mula timbul.

Apakah tanda-tanda penyakit buah pinggang kronik?

Gejala CKD kronik berbeza-beza dan bergantung kepada keparahan kerosakan buah pinggang. CKD dibahagikan kepada lima tahap/peringkat berdasarkan tahap fungsi buah pinggang atau kadar penapisan glomerular. Kadar penapisan glomerular boleh dianggarkan dari paras darah kreatinin dan biasanya melebihi 90 ml / min.

TAHAP KEGAGALAN BUAH PINGGANG

1. CKD Tahap 1 (fungsi buah pinggang 90-100%)

Dalam Tahap 1 CKD, kadar penapisan glomerular lebih tinggi daripada 90 ml/min/1.73m2 tetapi terdapat keabnormalan makmal seperti protein dalam air kencing; bukti kerosakan struktur kepada buah pinggang pada x-ray, ultrasound, MRI, atau CT scan; atau sejarah keluarga penyakit buah pinggang polikistik. Pesakit biasanya tidak gejala.

2. CKD Tahap 2 (fungsi buah pinggang 60-89%)

Dalam Tahap 2 atau CKD ringan, kadar penapisan glomerular adalah 60 - 89 ml/min/1.73m2. Pesakit biasanya tiada gejala tetapi sesetengahnya mungkin mengadu kencing kerap terutama pada waktu malam, tekanan darah tinggi, keabnormalan air kencing dalam urinalisis dengan kreatinin serum normal atau sedikit tinggi.

3. CKD Tahap 3(fungsi buah pinggang 30-59%)

Di tahap 3 atau CKD sederhana, kadar penapisan glomerular ialah 30-59 ml/min/1.73m2. Pesakit mungkin masih tiada gejala atau mengalami gejala ringan. Mungkin terdapat keabnormalan air kencing dan peningkatan serum kreatinin.

4. CKD Tahap 4 (fungsi buah pinggang 15-29%)

Di tahap 4 CKD, kadar penapisan glomerular ialah 15-29 ml/min/1.73m2. Gejala mungkin ringan dan tidak spesifik, atau sangat teruk, bergantung kepada asas-asas punca kegagalan buah pinggang dan penyakit yang berkaitan.

5. CKD Tahap 5 (fungsi buah pinggang kurang daripada 15%)

Peringkat 5 adalah CKD yang sangat teruk dengan kadar penapisan glomerular <15 ml/min/1.73m2. Juga dikenali sebagai penyakit buah pinggang tahap akhir (ESKD), kebanyakan pesakit akan memerlukan dialisis atau pemindahan buah pinggang pada tahap ini. Gejala mungkin berbeza dari sederhana hingga teruk, dengan komplikasi yang mengancam nyawa.

Tanda dan gejala kegagalan buah pinggang semakin meningkat dan kebanyakan pesakit memerlukan pemindahan dialisis atau pemindahan buah pinggang.

GEJALA PENYAKIT BUAH PINGGANG

1. Kehilangan selera, mual dan muntah.

2. Kelemahan, keletihan dan penurunan berat badan.

3. Bengkak pada bahagian bawah kaki (edema).

4. Bengkak muka atau keliling mata terutama pada waktu pagi.

5. Tekanan darah tinggi, terutamanya jika teruk, tidak terkawal atau individu muda.

6. Pucat.

7. Masalah tidur, kurang tumpuan dan pening.

8. Gatal-gatal, kekejangan otot

9. Kesakitan pada bahagian pinggang.

10. Air kencing berlebihan terutamanya pada waktu malam (nocturia).

11. Tulang sakit dan patah tulang pada orang dewasa dan pertumbuhan terencat pada kanak-kanak.

12. Penurunan keinginan seksual dan masalah ereksi pada lelaki dan gangguan haid pada wanita.

FAKTOR RISIKO DAN GEJALA PENYAKIT BUAH PINGGANG

.

Kegagalan buah pinggang berlaku apabila buah pinggang tidak dapat menapis darah dengan cekap. Apabila bahan buangan berada lama dalam badan, ia akan menyebabkan pelbagai komplikasi perubatan, yang akhirnya boleh membawa maut. Gejala fizikal termasuk masalah keletihan, loya, dan masalah kencing. Gejala-gejala lain termasuk kesukaran dalam menumpukan perhatian, masalah pernafasan, kulit gatal, mati pucuk, serta bengkak pada pergelangan kaki, kaki, dan tangan.

.

Terdapat pelbagai punca kegagalan buah pinggang kronik. Ia boleh disebabkan oleh faktor genetik. Tetapi kebiasaanya penyakit buah pinggang berpunca daripada diabetes (kencing manis) dan hypertension (tekanan darah tinggi). Kedua-dua keadaan ini boleh memusnahkan buah pinggang kerana buah pinggang terpaksa berusaha keras untuk menghilangkan sisa pepejal.

KOMPLIKASI KEGAGALAN BUAH PINGGANG
.
Terdapat beberapa komplikasi yang dihadapi oleh pesakit ini. Ianya adalah:
.
1. Anemia: Pesakit boleh dirawat dengan menggunakan ubat yang menggalakkan penghasilan sel darah merah

2. Kurang kalsium: Pesakit ini selalunya akan diberi kalsium

3. Terlebih air (fluid overload): Dirawat dengan menggunakan ubat ‘loop diuretics’

4. Metabolic acidosis: Dirawat dengan menggunakan suplement alkali yang diambil secara makan. Jika pH darah terlampau asid, pesakit mungkin akan disuruh untuk melakukan dialysis
.
RAWATAN
.
A) TERAPI PENGGANTIAN BUAH PINGGANG (RENAL REPLACEMENT THERAPY)
.
Terdapat beberapa jenis terapi penggantian fungsi buah pinggang. Secara asasnya rawatan ini adalah untuk menggantikan fungsi buah pinggang yang telah rosak. 2 jenis terapi ini adalah:

1. Peritoneal dialisis: Memasukkan air khas ke dalam bahagian abdomen dan membenarkan pertukaran bahan toksik ke dalam air tersebut. Kemudian air itu dikeluarkan semula daripada bahagian abdomen
.
2. Hemodialysis: Darah dikeluarkan daripada badan dan dimasukkan ke dalam satu mesin supaya bahan buangan daripada darah tersebut seperti urea dan kreatinine dapat dikeluarkan. Kemudian darah tersebut akan disalurkan semula ke dalam saluran darah.
.
B) PEMAKANAN
.
Pesakit buah pinggang mempunyai beberapa pantang larang dalam mengambil makanan. Pertamanya pesakit kencing manis tidak digalakkan mengambil protein secara berlebihan. Ini kerana penguraiannya akan menghasilkan creatinine dan juga urea. Pengambilan protein yang banyak akan meningkatkan penghasilan kreatinine dan urea menyebabkan buah pinggang pesakit terbeban. Oleh itu, kurangkan pengambilan protein bagi pesakit yang mempuyai kegagalan buah pinggang
.
Kedua, kurangkan pengambilan garam. Ini kerana pengambilan garam yang berlebihan akan meningkatkan tekanan darah tinggi dan menyebabkan kerosakan pada buah pinggang semakin teruk.
.
#HealthDrZubaidi